Αυτή είναι η παλιά εκκλησία του χωριού της μητέρας μου στην Κρήτη. Δίκλιτη, η κοίμηση της Παναγίας και ο Αγ. Γεώργιος ο προστάτης του χωριού.

Εδώ έχω τις πιο ζωντανές αναμνήσεις απο τον εορτασμό του Πάσχα όπως τον βίωσα οταν είμουν 11 χρονών.

Γιόρτασα κι αλλες χρονιές αλλά εκείνη ηταν η μοναδική.
Η μεγάλη εβδομάδα ξεκινάει με την Κυριακή των Βαϊων. Απο μέρες πρίν οι άντρες μάζευαν φύλλα φοίνικα και αφού τα έβαζαν σε διάλυμα χλωρίνης να ασπρίσουν τα έκοβαν και τα έπλεκαν σταυρούς, τα οποία μαζί με κλαδάκια ελιάς τα προσφέρει ο ιερέας στους πιστούς.

Παλιά έπλεκαν με περίτεχνο σχέδιο αψίδες που τις τοποθετούσαν στην είσοδο του χωριού.

Με τα μάτια της θύμισης βλέπω μια τέτοια αψίδα.
Μέχρι την Μ. Πέμπτη δεν υπήρχε τίποτα το ιδιαίτερο στην τέλεση του λειτουργικού της Μ. Εβδομάδας.

Την Μ.Πέμπτη μετά το τέλος της λειτουργίας, εβγαινε ο σταυρός τα εξαπτέρυγα και οι εικόνες της εκκλησίας που τις κρατούσαν άντρες και στέκονταν δίπλα στο πεζουλι που φαίνεται στην φωτό. Περνούσε ο κόσμος προσκυνούσε και ο παπάς τον λόγχιζε στο μέτωπο με την λόγχη που χρησιμοποιεί στον τεμαχισμό της Θείας Κοινωνίας....λόγχη αυτού την πλευράν ένυξε...

Την Μ. Παρασκευή απο νωρίς το πρωί ολες οι γυναίκες ήταν στην εκκλησία. Την αδειάζαν και αρχίζαν να καθαρίζουν. Ετριβαν τα μανουάλια και τα καντήλια, έβγαζαν τα κεριά απο το πάτωμα, καθάριζαν τις εικόνες ,ετριβαν τα εξαπτέρυγα. Χρόνια αργότερα ήμουν κι εγώ ανάμεσα στις γυναίκες που καθάριζαν.

Και ο επιτάφιος σε μια άκρη να περιμένει τις κολαϊνες που φτιάχναμε εμείς τα παιδιά.

Απο την προηγουμενη εξορμούσαμε στα περιβόλια και μαζεύαμε οτι λουλουδια βρίσκαμε. Λόγω εποχής την τιμητική τους είχαν τα άνθη πορτοκαλιάς αλλά οι μαντηλίδες και τα γαρύφαλα έδιναν το χρώμα.

Ενώ οι γυναίκες καθάριζαν , εμείς στο πεζούλι περνούσαμε τα λουλουδια σε κλωστές ενα ενα και κάθε φορά που τελείωνε μια κολαϊνα πηγαίναμε και την κρεμούσαμε στον επιτάφιο.

Ναί ετσι γινόταν. Ο επιτάφιος ήταν στολισμένος , λουλουδιασμένος ,αλλά χωρίς σχέδιο ετσι απλά , απο τα παιδιά.Και σας βεβαιώ οτι ήταν ενας πολύ ομορφος επιτάφιος.

Γύρω στο μεσημέρι, κι ενω η δουλειά ηταν στο φόρτε , ερχόταν γυναίκες με πιατέλες γεμάτες λεμόνια - την σάρκα- βουτηγμένα στο αλάτι και το ξύδι ...και όξος προσφέροντες αυτώ....

Σας φαίνεται αδύνατο να φάτε κάτι τέτοιο;;;; κάνετε λάθος. τρώγεται το λεμόνι ετσι περίφημα.Μουδιάζουν φυσικά τα δόντια , αλλά ποιός νοιάζεται;; ( το τηρώ αυτό το έθιμο μέχρι σήμερα στο σπίτι μου)

Μετά έπρεπε να φτιάξουμε τα περάσματα. Ο επιτάφιος διέσχιζε όλο το χωριό , έβγαινε στα περιβόλια και πέρναγε απο δύο σημεία τον ποταμό . Τα περάσματα ήταν να σηματοδοτήσουμε κατα κάποιο τρόπο την διαδρομή, γιατί δεν υπήρχαν φώτα.Τα πιο συνηθισμένα ήταν άδεια κουτιά που τα γεμίζαμε άμμο , την βρέχαμε με πετρέλαιο και της βάζαμε φωτιά. Το ίδιο το κάναμε με πορτοκάλια που τα αδειάζαμε , ακομη και με σαλιγκάρια (στο άδειο κέλυφος).

Το αποτέλεσμα ήταν μαγικό.

Ο Επιτάφιος οπως σας είπα γύρναγε όλο το χωριό. Δέν ξέρω αν το κάνουν ακόμη -έχω να κάνω πάσχα στο χωριό πολλά χρόνια- αλλά τότε σταμάταγε σε κάθε σπίτι και περνούσε κάτω απο τον Επιτάφιο η οικογένεια .

Πέρναγε το Μ. Σάββατο, κάναμε Ανάσταση ,ξημέρωνε η Κυριακή του Πάσχα, και ερχόταν η Δευτέρα.

Ολοι πηγαίναμε στην εκκλησία για να μνημονεύσουμε τους νεκρούς μας.

Μόνον όσοι είχαν νεκρό αχρόνιστο, στέκονταν στην είσοδο της εκκλησίας, με κανίσκια γεμάτα ψωμί τυρί, καλιτσούνια και κρασί και κερνούσαν τους χωριανούς.

Σας κούρασα.

Εύχομαι Καλή Ανάσταση και Χρόνια Πολλά σε όλους